Drukinkt en verf bestaan op zijn minst uit pigment (kleurstof) en een bindmiddel om er een samenhangend geheel van te maken. Zou je kleurstof mengen met water, dan krijg je waterverf. Echter, als dat droogt blijft er droog poeder over. Er moet dus nog iets in de inkt dat het pigment bindt. In het geval van plakkaat/waterverf (dat ten onrechte door velen ook wordt gebruikt om te drukken, foei foei!) zit er ook een gom-achtige substantie in. Als het water dan is verdampt blijft de kleurstof, ingesloten in het bindmiddel, 'plakken' aan het papier.
Wordt in onderwijsinstellingen en op peuterspeelzalen veelal gebruik gemaakt van inkten op waterbasis (in Nederland heet dat Blockprint, al is dat letterlijk Engels voor de techniek van het hoogdrukken), in de professionele offset-drukkerij moet een ander type inkt gebruikt worden. Het drukproces werkt met het principe dat water en vet elkaar afstoten en een watergedragen inkt werkt daar niet. De inkten voor offset zijn daarom gebaseerd op een (stijve) vernis. Vroeger, in de tijd van de steendruk, was dat een lijnolievernis. De bindmiddelen van de huidige commerciële drukinkten zijn vaak wat vaag omschreven: 'harsen en oliën' en die hebben, volgens opgaaf van de inktfabrikanten, steeds vaker een plantaardige oorsprong.
Om de boel snel te laten drogen (oxideren) worden er ook droogmiddelen toegevoegd aan de inkt. De op olie gebaseerde inkten zijn ook uitstekend geschikt voor hoogdrukken.
Blockprint is een hoogdruk-drukinkt op waterbasis. Als het drukwerk droog is, is het beeld nog steeds oplosbaar in water. Ook het papier vervormt als je grote vlakken met deze inkt drukt: papier kan slecht tegen water. Als daar ook nog bijkomt dat een aantal watergedragen Blockprint-inkten vaak slecht onderling te mengen zijn heb je al drie argumenten tegen het gebruik van Blockprint.
Maar er is ook iets positiefs te zeggen over 'waterinkten'. Rollers, drukvorm en inktplaten zijn relatief makkelijk schoon te maken en dat is voor het werken met jonge kinderen heel prettig. Verder zijn deze inkten niet of minder vervuilend voor het milieu. Inkten op oliebasis met droogmiddel zijn dat wel, alhoewel je inktresten zowiezo niet door de gootsteen moet spoelen.
Hier op een rijtje wat de voor- en nadelen zijn:
|
Voordelen waterinkten |
Nadelen waterinkten |
|
|
|
|
Sneller droog |
Drukpapier vervormt, papier bobbelt en rekt: geen passend drukwerk. |
|
Makkelijk schoon te maken (water) |
Slecht te mengen naar nieuwe kleuren (afhankelijk van producent inkt) |
|
|
Minder mooi resultaat, vaak mat |
|
|
Droogt soms te snel |
|
|
Afbeelding gevoelig voor vocht |
|
|
Drukvorm mag niet gevoelig voor water zijn |
|
Voordelen oliehoudende inkten |
Nadelen oliehoudende inkten |
|
|
|
|
Goed te mengen naar nieuwe kleuren (professionele inkten), kleurechtheid bekend |
Droogt langzaam (vooral zonder siccatief/droogpasta) |
|
Mooier eindresultaat |
Schoonmaken omslachtiger met olie, terpentine, VCA en dergelijke. Daar is meer ervaring voor nodig |
|
Op vele drukvormen te gebruiken zonder rek, papier blijft vlak, voor passend drukwerk. |
|
** VCA staat voor 'Vegeatable Cleaning Agent', een milieuvriendelijk(er) oplosmiddel op basis van plantaardige olie..
