Gutsen en snijden

Om delen van het linoleum te verwijderen heb je gereedschap nodig. Het kan met een mes of een zogenaamd gutssetje. Gutsen is de techniek van het 'uitlepelen' van de stukken linoleum die je niet wilt afdrukken. Wat je niet wegsnijdt wordt later ingeïnkt en afgedrukt.

In de handel zijn hele goedkope en hele dure gutsen te koop. Tenzij je hele grote platen linoleum gebruikt zijn kleine gutjes een prima investering.

Gutsen en gutsjes hebben een karakteristieke u- of v-vorm die het verwijderen van het dieper liggende materiaal vereenvoudigen. In de gutssetjes van Abig zit ook nog een mesje, daar kom ik later op terug.

Goedkope setjes zijn meestal ook slechte setjes. Wil je een goede prijs-kwaliteit verhouding, koop dan een gutssetje van bijvoorbeeld het merk Abig. Die zijn in de meeste handvaardigheidswinkel wel te koop. Moet je er een hoop hebben, bestel ze dan via een groothandel. Het loont de moeite om prijzen te vergelijken.

Abig

Een Abig gutssetje bestaat uit een handvat met een aantal losse gutsjes:

Losse houder met 4 gutsjes, 1 mesje en een stokje om vast zittende gutsjes los te kunnen maken. Dat stokje steek je er dan van de onderkant in.

Op onderstaande afbeelding zie je de u- en v-vormige uiteinden van de gutsjes:

En zo ziet het er uit als een gutsje in de houder zit:

 

Lyons, Pfeil e.a.

Voor professionals zijn er 'vaste' linogutsen. Die zijn duurder, hebben een ergonomische greep en werken daardoor stabieler. Hieronder een aantal van het merk Lyons en één van het merk Pfeil.

Snijden

Linogutsjes 'graven' door hun specifieke vorm in het materiaal en voor de verschillende diktes van lijnen en vlakken zul je smallere en bredere gutsen nodig hebben.

Om heel nauwkeurig te werken, met name voor details, is het werken met zelfs de smalste guts soms onmogelijk. In dat geval komt het mesje in de Abig-set goed van pas, al kun je ook met andere mesjes werken. Als het linoleum niet te hard is kan ook gebruik worden gemaakt van een chirurgenmes.

Met een mes kun je een guts nabootsen:

 

In de dwarsdoorsnede hierboven wordt eerst een snede gemaakt naast het deel dat moet blijven staan en wel schuin naar buiten, van de tekening af. Daarna maak je een tegensnede en zal er een scherpe snede overblijven.

Vasthouden

De vorm van de houders zijn over het algemeen zo gemaakt dat ze mooi in de palm van de hand passen. Om een idee te krijgen hoe je de guts goed in je hand hebt kun je je wijsvinger er eens bijna gestrekt bovenop leggen:

Het is bij het gutsen zaak om de hoek met het linoleum niet te groot te maken. De gutshouder moet laag blijven, reden waarom de duurdere gutsen een houder hebben die aan de onderzijde plat is.

Pleisters

Niemand ontkomt eraan: steekwonden. Door de kracht die je uitoefent op het linoleum wil je dat graag tegenhouden en wel met je andere hand. Die ligt dan vaak in het verlengde van de guts en als je een keer doorschiet heb je een wond. Gutsen doe je zowiezo van je af en de andere hand leg je op een plek waar het geen kwaad kan.

Handiger is het maken of kopen van een snijplankje. Die heeft twee opstaande randen: één naar onderen gericht om tegen de rand van de tafel te leggen, de andere opstaand om daar het linoleum tegenaan te zetten. In een dwarsdoorsnede ziet dat er zo uit:

 

Heb je naar aanleiding van bovenstaande een opmerking of vraag, stel die dan per e-mail: info apestaartje koffiekoek punt nl